Planet Sistem Redüktörler
Redüktörler, mekanik güç iletim elemanlarıdır. Motor gücünü, çalıştırılmak istenen makinaya iletirken aynı zamanda motorun dönüş hızını (çevrim oranına bağlı olarak) düşürerek yüksek tork elde ederler. Bu sayede küçük bir motor büyük bir makinayı veya endüstriyel bir tesisi çalıştırabilir.
Sanayideki uygulamalara göre amacı ve kapasitesi bakımından çeşitli redüktör tipleri bulunmaktadır.
- Sonsuz vidalı redüktörler
- Helis dişli koaksiyel tip redüktörler
- Konik dişli redüktörler
- Paralel milli redüktörler
- Planet sistem redüktörler
Planet Redüktör Nedir?
Tork kapasitesi olarak en yüksek redüktör tipi planet sistem redüktörlerdir. Helis dişli veya konik dişli redüktörlerde tork aktarımı bir dişlinin diğer bir dişliye temas ettiği tek bir noktadan olur. Dolayısıyla aktarılacak tork ne kadar büyük olursa dişlinin de boyutunun o kadar büyütülmesi gerekir. Dişlilerin büyütülmesi demek redüktörün komple gövdesinin büyütülmesi anlamına gelir.
Planet sistem redüktörlerde ise tork aktarımı tek bir temas yüzeyi üzerinden değil, aynı anda birbirine temas eden en az 3 gezegen dişli üzerinden sağlandığı için nispeten daha küçük dişlilerle daha yüksek tork aktarımı sağlanabilmektedir.
Planet Redüktör Nasıl Çalışır?
Planet sistem redüktörler, ayrı ayrı planet kademelerin birleşiminden oluşmaktadır. Planet redüktörlerin bir kademesi; güneş dişli, gezegen dişliler (3 veya 4 adet) çember dişli ve planet taşıyıcı plakadan oluşur.
Motordan gelen hareket ilk önce motor miline bağlı bulunan güneş dişliye aktarılır, daha sonra güneş dişli etrafında dönen gezegen dişlilere ve gezegen dişliler vasıtasıyla da çember dişliye aktarılır. Çember dişli sabit tutulan sistemlerde dönüş hareketi planet taşıyıcı plaka ile bir sonraki kademeye aktarılır. Birbirlerine bağlanan kademe sayısı artırılarak istenilen tahvil oranı elde edilir. Böylece diğer tip redüktörlere göre çok daha küçük hacimlerde daha yüksek tork aktarımı sağlanmış olur. Ayrıca yine bu sayede çalıştırılacak makinanın dizaynı da daha kompakt hale getirilmiş olur.
Planet Redüktör kullanım alanları
Planet redüktörler, modüler, yani eklenip çıkarılabilen kademelere ve giriş çıkış opsiyonlarına sahip olduklarından dolayı, sanayide çok çeşitli kullanım alanına sahiptir. Enerji sektöründen çimento ve demir çelik sanayiine, madencilikten denizcilik sektörüne kadar birçok alanda planet redüktör kullanımı söz konusudur.
Planet Redüktör Montajı
Planet redüktörlerde makinaya bağlantı kısmında, yani redüktörün çıkış kısmında farklı farklı bağlantı ihtiyaçlarına cevap verebilecek mil opsiyonları mevcuttur. Bunlar; kamalı dolu mil, frezeli dolu mil, frezeli kovan mil, sıkma bilezikli (shrink disc) kovan mil gibi opsiyonlardır.
Planet redüktör ile motor arasında ise eğer kaplin veya kasnaklı bir bağlantı isteniyor ise giriş mili opsiyonu, eğer direk motor akuple edilmek isteniyorsa motor adaptör bağlantı seti opsiyonu mevcuttur. Planet redüktörler montaj konusunda da çok pratik ve çok opsiyonludur. Ayaktan, flanştan, gövdeden, milden bağlantı opsiyonları her gövde için mevcuttur. Redüktörün makineye montajı esnasında makine mili ile motor milinin ve dolayısıyla redüktör milinin aynı eksen de olmasına dikkat edilmelidir.
Çalışma şartları ne kadar zorlu olursa olsun, seçimi doğru yapılmış, montaj konusuna hassasiyetle yaklaşılmış ve işletme bakım talimatlarına uyulmuş planet redüktörlerle çok uzun ömürlü çalışma sağlanabilmektedir.
Planet redüktör seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar
Makinenin ihtiyacı olan motor gücü ve hızı belirlenmelidir ihtiyaç olunan gücü sağlayabilecek kapasitede uygun motor seçilmelidir. İhtiyaç güç ve hızdan T=9550*P/n2 formülünü kullanarak ihtiyaç olunan tork elde edilecektir. İhtiyaç tork belirlendikten sonra, makina hangi uygulamada kullanılacaksa o uygulama için belirlenen servis faktörü katsayısıyla ihtiyaç tork çarpılarak redüktörün çıkış torku belirlenmelidir.
Redüktör çıkış torkunu sağlayan redüktör gövdesi seçilerek giriş çıkış opsiyonları belirlenmelidir. Motor bağlantı tarafı ve makine bağlantı tarafı opsiyonları belirlendikten sonra redüktörün içindeki yağın ısınıp ısınmayacağının kontrolü yapılmalıdır. Bu kontrole termal kapasite kontrolü denir. Termal kapasite her redüktör gövdesi için giriş devrine, montaj pozisyonuna ve ortam koşullarına göre değişiklik gösterir.
Termal kapasitesi yetersiz redüktörler için soğutma ekipmanları ilave edilmesi gereklidir.
Soğutma ihtiyacına göre giriş miline bir fan konularak da soğutma sağlanabildiği gibi, soğutmanın yetersiz kalması durumunda harici soğutma üniteleri de seçilerek
redüktöre ilave bir aksesuar olarak eklenmelidir.